Torbiel Bakera

Torbiel (cysta) Bakera nazywana również torbielą podkolanową, jest to – nie występująca w normalnych warunkach – wypełniona galaretowatą treścią przestrzeń płynowa w dole podkolanowym. Można ją wyczuć pulsacyjnie w dole podkolanowym. Poczynając w prawidłowych warunkach ilość płynu stawowego wynosi kilka mililitrów. Przez skutek powtarzających się przeciążeń, urazów, stanów zapalnych czy zwyrodnień, objętość płynu wysiękowego może się zwiększyć kilkakrotnie. Nadmiar tego płynu może powodować wzrost ciśnienia śród stawowego, uniemożliwiając swobodny ruch kolanem, a w miejscach zmniejszonego oporu tkankowego powoduje ucieczkę tego płynu poza staw, gromadząc się w kaletkach dołu podkolanowego – jeśli występuje takie połączenie, bądź w wypuklinach – słabszych miejscach torebki stawowej. Torbiel umiejscawia się zwykle pomiędzy głową przyśrodkową mięśnia brzuchatego łydki a mięśniem półbłoniastym.

Przyczyny powstawania torbieli Bakera:

Przyczyny powstawania torbieli podkolanowej nie zostały do tej pory dokładnie określone. Przyczyny ich powstawania są różne w zależności od budowy anatomicznej, wieku czy współistniejących chorób. Torbiel Bakera najczęściej tworzy się u rosnących dzieci w wieku 4-7 lat oraz u dorosłych w przedziale 35-70 lat. Najczęściej występuje u sportowców i osób z nadwagą przez co fakt jej powstawania wiązany jest z przeciążeniem kolana.

Występują dwa podstawowe czynniki wpływające na tworzenie się torbieli podkolanowej:

– nadmierna ilość płynu wysiękowego w stawie kolanowym

Produkcja i wchłanianie płynu stawowego w prawidłowych warunkach prawidłowych odbywa się dynamicznie za co jest odpowiedzialna błona maziowa. Pojemność stawu kolanowego zmienia się wraz z kątem zgięcia. Im większe zgięcie kolana, tym ta pojemność maleje. W warunkach patologicznych zwiększona ilość płynu w stawie, podwyższa ciśnienie śródstawowe w trakcie zginania stawu kolanowego. Wydostający się płyn tworzy przepuklinę torebki stawowej lub wpływa na powiększenie kaletki brzuchato – półbłoniastej poprzez jej naturalne połączenie ze stawem.

– jednokierunkowy przepływ płynu wysiękowego

Jednokierunkowy przepływ wymuszony jest przez mechanizm zastawkowy torebki stawowej. U części pacjentów występuje połączenie stawu z kaletka brzuchato – półbłoniastą.

Torbiel podstawowa – może rozwijać się w zdrowym stawie. Często nazywana idiopatyczną dotyczy głównie młodych ludzi i dzieci.

Objawy występowania torbieli podkolanowej:

• Ból okolicy podkolanowej (zwykle od przyśrodkowej strony)
• Ograniczenie pełnego zgięcia stawu kolanowego
• Uwypuklenie podskórne w dole podkolanowym, które może odkształcać się pod naciskiem
• Zaczerwienienie, wyższa temperatura okolicy dołu podkolanowego
• Duża torbiel może powodować drętwienie łydki, ze względu na jej umiejscowienie w okolicy przebiegu struktur nerwowych i naczyniowych (duża torbiel może uciskać te struktury)
• ostry ból w okolicy dołu podkolanowego i łydki może świadczyć o pęknięciu torbieli ( zawartość torbieli zostanie wchłonięta przez organizm, ale pozostała torbiel w krótkim czasie ponownie napełni się płynem)

Diagnostyka

Zwykle rozpoznanie cysty Bakera możliwe jest po przeprowadzeniu wywiadu i badania fizykalnego. Dla potwierdzenia diagnozy, można wykonać badania diagnostyczne, takie jak USG czy MRI (rezonansu magnetycznego) które pozwalają na określenie wielkości i gęstości zawartości torbieli.

Leczenie – fizjoterapia

W zależności od rodzaju torbieli, stosuje się różne metody leczenia. Na łagodnych objawach, stosuje się leczenie zachowawcze. Ograniczenie wysiłku fizycznego, kucania, klękania, noszenia ciężarów ma za zadanie odciążenie kolana, dodatkowo można stosować pozycje ułożeniową w uniesieniu kończyny dolnej.

Fizjoterapia powinna być ukierunkowana na znalezienie i wyeliminowanie przyczyny przeciążenia kolana. Powinna wpływać na zmniejszenie wydzielania i zwiększenie absorpcji płynu w stawie, zmniejszenie bólu i ograniczenia ruchu w stawie.

Zabiegi stosowane w zmniejszaniu dolegliwości spowodowanych torbiel Bakera:

• krioterapia/schładzanie – okłady z lodu bądź masaż kostkami lodu
• ultradźwięki (może być z zastosowaniem maści NLPZ)
• magnetoterapia
• jonoforeza z NLPZ
• masaż głęboki
• Kinesiology Taping – aplikacja przeciwobrzękowa i odciążająca
• indywidualnie dobrane ćwiczenia o umiarkowanym stopniu obciążenia

Przy dużych, długotrwałych, utrudniających funkcjonowanie torbielach, stosuje się metodę artroskopowego usunięcia torbieli podkolanowej. Zwykle jednocześnie niszczy się mechanizm zastawkowy. Co zwiększa szanse na trwałe usunięcie problemu.