Urazy łąkotki to jedne z najczęstszych uszkodzeń w obrębie stawu kolanowego, które uniemożliwiają codzienne funkcjonowanie. Ból związany z urazem oraz niemożność prawidłowego ruchu sprawiają, że uszkodzenia łąkotki należy poddać bezzwłocznemu leczeniu. Dzisiejszy wpis przybliża podstawowe informacje związane z łąkotką, jej uszkodzeniami oraz procesem leczenia i rehabilitacji.
Łąkotka – co to jest?
Łąkotka to zwyczajowa nazwa na dwie struktury zlokalizowane w stawie kolanowym: łąkotkę boczną i przyśrodkową. Składają się one z tkanki chrzęstnej włóknistej i znajdują się pomiędzy kością udową a piszczelową. Zadaniem łąkotek jest zmniejszenie tarcia w obrębie stawu kolanowego i „amortyzowanie” działających sił i przeciążeń. Dzięki nim możliwe jest sprawne zginanie kolana oraz wykonywanie ruchów obrotowych dolnej części nogi. Co ciekawe, łacińska nazwa łąkotki – meniscus ¬ – pochodzi od łacińskiego słowa meniskos, czyli półksiężyca. Skojarzenie to wzięło się z kształtu łąkotki, która w widoku górnym przypomina rozciągnięty przy rogach półksiężyc. Jak więc widzimy, łąkotki umożliwiają i znacznie poprawiają komfort tak prozaicznej czynności, jaką jest poruszanie się.
Przyczyny oraz objawy urazów łąkotki
Ze względu na swoje „codzienne wykorzystanie”, uszkodzeń łąkotki nietrudno się nabawić. Nawet zdrowy, młody, silny człowiek może doznać urazu powstałego podczas wzmożonej aktywności fizycznej, takiej jak bieganie czy gra w piłkę nożną. Mowa wówczas o mechanicznych uszkodzeniach łąkotki, na przykład o przeproście stawu kolanowego. Pośród starszych osób uszkodzenia mają najczęściej podłoże zwyrodnieniowe, czyli związane z „wyeksploatowaniem” lub chorobą łąkotki. Szacuje się, że co piąty senior cierpi na bóle kolana spowodowane właśnie zwyrodnieniem łąkotki. Objawy uszkodzeń tego narządu są charakterystyczne – ograniczona możliwość zgięcia stawu, ból w trakcie obciążania kolana, jego zgięcia i wyprostu oraz uczucie charakterystycznego „trzaskania” lub „klikania” w stawie.
Leczenie uszkodzonej łąkotki
Wiele osób sądzi, że już najmniejsze uszkodzenie łąkotki kwalifikuje się do zabiegu operacyjnego. Jest to jednak nieprawda – tylko cięższe, przewlekłe przypadki uniemożliwiające chodzenie poddaje się operacji. Najczęściej przyjmuje ona postać artroskopii kolana z założeniem szwów wewnątrz stawu, co jest metodą stosunkowo mało inwazyjną. Sporadycznie, w najcięższych przypadkach dochodzi do meniscectomii (zapisywanej także jako meniscektomia), czyli do usunięcia zniszczonej łąkotki i wstawienia implantu z biomasy. Jeśli zachowana jest pełna ruchomość stawu, nie występuje silny, długotrwały obrzęk, a pacjent nie uskarża się na ból, wówczas można podjąć leczenie poprzez rehabilitację łąkotki.
Rehabilitacja łąkotki
Jeśli nie ma jednoznacznych przesłanek do operacyjnego leczenia urazu, ortopedzi znacznie częściej kierują pacjenta na rehabilitację łąkotki. Fizjoterapeuta w pierwszej kolejności określi przyczyny bólu, które – w zależności od uszkodzenia – mogą być generowane przez zróżnicowane czynności. Ćwiczenia dobierane są w taki sposób, aby w pierwszej kolejności opanować dolegliwości bólowe, a następnie stopniowo przywracać staw kolanowy do pierwotnej funkcjonalności. Rozsądny i kompetentny fizjoterapeuta będzie dawkować i różnicować intensywność ćwiczeń, aby nie pogłębić urazu. Prawidłowa rehabilitacja łąkotki nie tylko poprawia komfort chodzenia, ale także umożliwia powrót do ulubionych sportów i codziennego funkcjonowania bez bólu.